-
15 Haziran 2009
Bu hafta içinde sizlere her gün kısa da olsa yorum ve analiz vermeye çalışacağım. Çünkü yavaş yavaş olumlu havanın sonuna geliyoruz. Piyasalarda her an çok ciddi bir dalgalanma artışı olabilir. Dikkat ederseniz son 3-4 haftadır yazdığım yazıları haftada bire indirmiştim. Çünkü söylenecek çok fazla şey yoktu. Üç-dört haftadır da sizlere hep aynı türküyü söylüyorum ve borsalar pahalı, uzak durun, nasıl olsa Temmuz - Ağustos itibariyle bir geri çekilme olur diyorum. Bu yüzden de sürekli aynı konuları tekrarlamak istemediğimden yazılarımı azaltmıştım. Ama şimdi artık farklı bir döneme girmeye başladık. Bu yüzden günlük olarak yazılarımı okuyacaksınız.
ABD'de ne veri açıklanırsa açıklansın, piyasalar yön bulmakta zorlanıyor. Yani iyi haberlerin yarattığı sevinç dalgaları, yerini artık meltem esintilerinin oluşturduğu hafif dalgalara bıraktı. Şimdi piyasalarda herkes birbirini izliyor. Kim ne yapıyor neler planlıyor diye bakıyor. Elbette ki, dow jones'un 6500'e düştüğü durumların tekrarlanması çok zor ve bunun böyle olduğunu, 6500 görüldükten sonra belirtmiştim. Fakat genel olarak piyasalar gerilemek zorundadır ve bunun da sinyalleri gelmeye başlamıştır. Gerileme tahmin edilebilir olmayacaktır. Şu an piyasa oyuncuları şöyle düşünüyor;[COLOR=red][B] "piyasa gerileyecek gerileyecek diye bekliyoruz bir türlü gerilemiyor". [/B][/COLOR]
[COLOR=red][B]İşte böyle durumlarda piyasalar gerilemez. Çünkü siz piyasa gerilesin diye bekliyorsunuz. Öbür adam da sizin satmanızı bekliyor ve herkes birbirini kolluyor ve satmıyor. Herkes gerileyecek diyorsa, piyasa gerileme yapmayacağını göstermek istercesine yukarı hareketler yapar. Bu durumda gerileme bekleyenler şaşkına döner ve yeni bir yükseliş trendi başladı diye alıma geçebilirler. İşte en tehlikeli durum, "gerileyecek" diye bekleyenlerin fikir değiştirip "gerilemiyor, yukarı gitmeye başladı" dediği durumdur. İşte bu durum gerçekleştiği anda korkusuzca alımlar başlar. Genellikle boğa tuzağı dediğimiz tuzaklar da böyle zamanlarda oluşur. [/B][/COLOR]
Piyasaların bugünkü hareketlerine bakıyorum da, şu andan sonra başınıza gelebilecek en tehlikeli durum boğa tuzağına yakalanmak olur. Yani fiyatlar yeniden hızlı bir yukarı ahrekete başlar ve siz de bunun peşine takılırsanız, bu durum çok zarar verici olacaktır.
Düşüşün başlaması öncesinde, bir başka hareket tarzı da şöyle olabilir. Piyasalar yavaş yavaş, belki günde sadece yüzde 0.50 veya yüzde 1'den daha az gerilemeye başlar. Bu gerileme ilk başta dikkat çekici değildir. Fakat bir hafta sonra bakarsınız ki piyasa bayağı gerilemiş ama piyasanın bu tür yavaş yavaş gerilemeler yaptığı dönemlerde beyindeki genel kanı, piyasaların nasıl osla yeniden yukarı hızlı bir toparlama yapacağı şeklindedir. fakat bu beklenirken bir bakarsınız ki yavaş yavaş gerileyen piyasalar bir gün içinde felaket bir düşüş yapar ve mallar elinizde kalır. Genellikle bu tip düşüş öncelerinde yatırımcıların beyinlerinde şöyle gel-git'ler oluşur. yatırımcı satmayı düşünür fakat fiyatlar dünün iki kaldeme altındadır ve nasıl olsa dünkü fiyatları görür diye bir iki kademe yukarı satış yazarak bekler ve satışları gitmez. İçinde de hep kötü bir his vardır. Tabi ki sert düşüş gelince o kötü hissin ne olduğunu anlar ama artık çok geç kalmıştır. Beklemeye karar verir. Çünkü borsada bekleyince kazanılacaktır. Fakat ileride düşüşler sertleşince bu sefer dayanamayacağı bir yer vardır ve o yerde satıp çıkar. İşte yeniden yükselişin başlayacağı yerler de oralardır.
Bugün için piyasalarda ne bekliyorum?
Borsanın 34.000 seviyelerine kadar gerileme yaparak o zeviyelerde destek bulmaya çalışmasını ve eğer bu desteği kırarsa yeni bir aşağı trendi başlatmasını bekliyorum. Dövizde ise yukarı yönlü hareket bekliyorum ve dolar bugün şu an 1.5450 seviyesinde bulunuyor ve 1.56'ya doğru hareket etmesini bekliyorum. En az 1-2 yıl vadeli düşünenler 45-48 Tl aralığından altın alımı düşünebilirler ama portföyünüzün yüzde 25'inden fazla sını sadece bir yatırım aracına yatırmamalısınız.
PARA DERGİSİNDEKİ YAZIM
Piyasalarda genel iyimserlik devam ediyor. Bunun en önemli sebebi de, son iki ayda açıklanan makro ekonomik ve piyasa beklentilere ilişkin verilerdeki kötüleşmenin durması ve bir kısım veride de iyileşmenin başlaması. Benzer durumları dünya piyasaları daha önce de yaşadı. Amerikan ekonomisi 1929 krizi sonrasında birçok defa resesyona girdi ve bunlardan en uzun süreni 16 ay devam etmişti. 1974 petrol krizi ve 1979-1980 yıllarındaki petrol krizleri sonrasında resesyona giren ABD ekonomisinde resesyon 16ncı ayda son bulmuştu.
Amerikan Ulusal Ekonomik Araştırmalar Merkezi (NBER)’e göre bu son resesyon Aralık 2007’de başladı. Şu an 19ncu aya girmiş bulunuyoruz ve ufak ufak toparlanma sinyalleri alınmaya başlandı. İleride bir tarihte NBER yeniden büyümenin başladığını ve resesyonun bittiğini ilan edecektir. Kanımca, NBER bu açıklamayı Aralık 2009’dan önce yapmayacak ve büyük olasılıkla da Temmuz veya Ağustos 2009 dönemini resesyonun sona erdiği tarih olarak açıklayacaktır.
Yaşanan bu kriz, şiddet açısından belki de 1929’dan çok daha güçlüydü ve yüz yılın krizi olarak adlandırılmıştı. 1929 krizinde resesyonun sona ermesi 1932 yılının ortalarını bulmuş ve takriben 36 ay sürmüştü. Bu krizin bu kadar uzun sürmeyip, en fazla 20-22 ayda sona ereceğini daha önceki yazılarımda da belirtmiş ve buna gerekçe olarak da bu krizde alınan önlemlerin 1929’daki önlemlere göre 180 derece zıt olduğunu belirtmiştim. 1929 krizinden diğer bir farkı ise şöyle açıklanabilir. Eğer krizi depreme benzetirsek, o dönemde binalar yığma taştan yapılmışken, bu krizde binalar çelik konstrüksiyondan yapılmıştı. Dolayısıyla yıkıcı etkisi 1929 kadar olmayacaktı. Ayrıca ekonomi yönetimleri bugüne kadar birçok ülkenin krizini görmüş ve bu krizlerden önemli dersler çıkarmıştı.
Artık krizden ne zaman çıkacağımız sorusunun çok fazla bir önemi kalmadı. Önemli olan soru bundan sonra dünya ekonomilerini nasıl bir sürecin beklediğidir. Krizden en geç Eylül ayı itibariyle çıkılacaktır. Fakat çıkış öncesinde ikinci ama birinci kadar şiddetli olmayan olumsuz bir dalga daha piyasalarda yaşanacaktır. Çünkü incelediğim krizlerin hiç birinde, piyasalar “V” çıkışı yaparak boğa trendine geçmemiştir. Krizin derinleştiğine dair çok kötü verilerin geldiği dönemlerde, aşırı düşüş yapan borsalar, daha sonra beklendiği kadar büyük kötüleşmenin olmadığını gördüklerinde coşkuya kapılırlar ve bu bir süre devam eder ama bu coşku da bir şekilde son bulur. Coşkuyu son bulduran sebep ise, iyileşmeye başlayan verilerin o kadar da hızlı iyileşmiyor olması ve yeniden bazı verilerde kötüleşmenin olmasıdır. Daha doğrusu piyasaları sürekli olarak yukarı çekecek kadar iyileşmeyen ve iyileşmenin yavaşladığı bir dönem olur. İşte bu dönem genellikle borsalara satışların geldiği dönemdir.
Her ne kadar literatürde borsaların geleceği okuduğu söylenirse de ekonomideki geleceği en iyi okuyan piyasa tahvil ve bono piyasasıdır. Şu an önümüzdeki 2 yılda bizleri nasıl bir senaryonun beklediğini merak ediyorsak, borsaya değil, tahvil ve bono piyasalarına bakmalıyız.
Tahvil ve bono piyasalarına baktığımızda ise ilk adres ABD tahvil ve bono piyasalarıdır. Şunu belirtelim ki hala ABD’li şirketler yüksek faizlerle borçlanmak zorunda kalıyorlar ve yeniden yatırıma başlamış değiller. Gerçek düzelme ve resesyondan çıkış için işletmelerin yeniden yatırıma başlayıp istihdam yaratması gerekiyor. Bu sürece daha var. Fakat şunu belirtelim ki, bloomberg’in yaptığı ankete göre ABD’de önümüzdeki 1 yılda beklenen enflasyon 3.38 seviyesine ulaşmış durumda. Yani piyasalar önümüzdeki 1 yılda enflasyon bekliyorlar ve bu nedenle de tahvil fiyatları düşerken, tahvil fazileri de yükseliyor. Diğer taraftan tüm dünyada dolara karşı güven azalmaya devam ediyor. Bunun ilk sebebi enflasyon beklentisi ikinci sebebi de ABD’nin önümüzdeki iki yılda bütçe açıklarının ciddi biçimde artacak olmasıdır. Bu nedenle Rusya’dan geçen hafta gelen açıklamalar çok çarpıcıydı ve Rusya ellerindeki ABD hazine bonosu ve devlet tahvillerini satarak yerine altın ve IMF tahvillerine girmeyi düşündüğünü açıkladı. Bu durum şu an için fazla bir sorun yaratmasa da, eğer ABD tahvillerine olan güven azalmaya devam eder ve genel bir hal alırsa, dünyayı ileride çok daha başka büyük sorunlar bekliyor olacaktır. Doların diğer paralara karşı devalüe olacağı beklentisi, dünya mal piyasalarında emtia’nın yeniden yükselişler yapmasına neden olarak dünyayı enflasyonist bir girdabın içine sokabilir. Şimdilik “bu sonuç kesin olarak ortaya çıkacaktır” demek zor ama, olasılığının da yüksek olduğunu belirtelim. Eğer böyle bir gelişme olursa dünyada faizlerin yüzde 15 seviyelerini geçtiğini ve enflasyonun da sarmal halinde 1970’lerde olduğu gibi yüzde 15’lere ulaştığını görebiliriz. Bunun anlamı ise stagflasyon, yani enflasyon içinde durgunluk demektir ve bu risk her geçen gün artmaktadır. Eğer bizi önümüzdeki 2 yılda böyle bir ortam bekliyorsa, en akıllıca iş şu an kredi çekip emlak ya da arsa almaktır. Ama hala acele etmeyip gelişmeleri bir süre daha izlemekte fayda var. Eylül Ekim aylarına kadar resim daha da netleşecektir.
POSTED BY: Yaşar ERDİNÇ AT 01:20 am |
-
tahmin ediyorum spot kapandıktan sonra kapanışa doğru set bir alım dalgası gelecek.. artı makas kapatırız..
-
dow, dax göçüyor bize vermiyorlar.. kusacam artık...dng
-
[quote=enorton;123965]Arkamda değil, önümde olmasını yeğlerim :D[/quote]
Doğru söylüyorsun,
-
-
... vay anasını ...kısa devam kayıtlara geçsin ...:o:o:o:o:o:o:o
-
dax taban olsa biz 25 puan kazanacapız kısalardan herhalde..nerde kaldı küreselleşme, nerde globalizasyon...efg yi ergenekon dan içeri alsınlar :)
-
250 short kapa long devam az alıcaklar
-
[quote=jerfin;123973]dow, dax göçüyor bize vermiyorlar.. kusacam artık...dng[/quote]
Kusma, kustukca sıra bıze gelecek...
-
böyle bir gün vade sonuna denk gelmemiş olsaydı en az 1500 puanı cebe atardık ama ne long ne shortlar para kazanamadı komisyon ödemeye devam,
-
Dow bugun %3 yada 4 duşer kayıtlara geçinnnn düşmezse üvendire elimde 350 kadar alırlar ... bizimkiler... dow dan korkmayın pili bitdi...:)
-
Bugun artı kapasın PYnin şerefine kedi kurban edicemmm